Przyczyną kwalifikacji do operacji jest obecność żylaków kończyn dolnych rozwijających się na skutek niewydolności dużych żył powierzchownych układu żylnego (żyły odpiszczelowej, żyły od-strzałkowej lub innej dużej żyły). Żyły te łączą się z żyłami głębokimi kończyny dolnej i w warunkach prawidłowych odprowadzają krew z kończyny w kierunku serca. Na skutek uszkodzenia zastawek żylnych w żyłach, krew, zamiast odpływać w kierunku serca, powraca do niewydolnych naczyń żylnych, a następnie żylaków.
Powstawaniu i powiększaniu się żylaków sprzyjają predyspozycje genetyczne oraz inne czynniki, takie jak długotrwałe siedzenie i stanie, otyłość, zaparcia, leczenie hormonalne, ciąża oraz przebyta zakrzepica żylna. Częstość występowania żylaków rośnie wraz z wiekiem pacjenta.
Niewielkie żylaki mogą nie dawać dolegliwości. W późniejszej fazie choroby pojawia się uczucie ciężkości, zmęczenia, ból kończyn dolnych, obrzęk, przebarwienia skóry, a nawet owrzodzenia, najczęściej w okolicy dolnych partii goleni.
Stwierdzone żylaki kończyn dolnych są wskazaniem do leczenia zabiegowego. Zabieg można wykonać chirurgicznie, usuwając duże, niewydolne żyły lub też w sposób mniej inwazyjny np. przy pomocy metod ablacji termicznej (zamknięcia światła żyły w wyniku działania energii termicznej). W tym przypadku ideą zabiegu nie jest usunięcie chirurgiczne żyły będącej przyczyną powstania żylaków, ale zamknięcie jej światła bez usuwania żyły z tkanek kończyny. Zamknięcie żyły powoduje zahamowanie wstecznego napływu krwi do żylaków, co, podobnie jak zabieg chirurgiczny, leczy przyczynę powstania żylaków. Jedną z odmian zabiegów ablacji termicznej jest ablacja przy pomocy energii światła laserowego. Zabieg ablacji termicznej leczy niewydolność jedynie dużych naczyń żylnych - brak napływu krwi do żylaków prowadzi jednak w większości przypadków do zmniejszenia żylaków lub ich całkowitego ustąpienia - konieczność leczenia uzupełniającego (chirurgiczne usunięcie żylaków lub skleroterapia).
Zdiagnozowane żylaki kończyn dolnych są wskazaniem do operacji. Należy się zapoznać z treścią informacji przedstawiającej wskazania oraz zakres planowanego zabiegu, jego przebieg i możliwe powikłania. Informacje te mają pomóc w podjęciu decyzji o leczeniu operacyjnym lub jej odmowie.
O kwalifikacji do leczenia operacyjnego decyduje się na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjentów oraz wyników badań: fizykalnego, laboratoryjnych i ultrasonograficznego układu żylnego. Niezależnie od proponowanego sposobu leczenia oraz znieczulenia, prosimy Panią/Pana o udzielenie odpowiedzi na pytania:
Jeśli odpowiedź na którekolwiek z powyższych pytań jest pozytywna, należy poinformować o tym lekarza prowadzącego. Brak tego rodzaju informacji lub jej zatajenie może mieć negatywny wpływ na ostateczny wynik zabiegu oraz może zwiększyć ryzyko wystąpienia zdarzeń niepożądanych.
W przypadku występowania chorób współistniejących, w celu zminimalizowania ryzyka powikłań „niechirurgicznych" np.: zaostrzenia choroby wieńcowej, niewydolności krążenia, czy też niewydolności oddechowej, zasięgamy opinii lekarzy innych specjalizacji.
W procesie kwalifikacji do zabiegu lekarz może stwierdzić przeciwwskazania do zabiegu. Mogą one wynikać ze stanu ogólnego pacjenta - aktywna infekcja, zły stan ogólny, zaawansowanie innych chorób, brak możliwości wykonania znieczulenia, uczulenia związane z lekami stosowanymi w trakcie zabiegu, zaburzenia krzepnięcia oraz z przyczyn miejscowych - niedrożność lub zakrzepica żył głębokich kończyny dolnej, infekcje skóry, zakrzepica żył powierzchownych, bardzo kręty przebieg żyły na długim odcinku lub bardzo powierzchownie położone naczynia żylne.
Przeciwwskazaniem do leczenia operacyjnego może być stosowanie niektórych leków zmniejszających krzepnięcie krwi. Może to wymagać ich odstawienia przed zabiegiem lub zmiany sposobu leczenia. Należy poinformować lekarza o wszystkich preparatach, jakie Pani/Pan stosuje.
Przed zabiegiem konieczne jest przeprowadzenie podstawowych badań laboratoryjnych. W przypadku okoliczności wynikających ze stanu zdrowia pacjenta potrzebne może być wykonanie również innych badań - o konieczności poszerzenia diagnostyki przedoperacyjnej decyduje lekarz.
W przypadku współistnienia u pacjentów czynników ryzyka zakrzepicy żylnej wskazane jest wdrożenie profilaktyki przeciwzakrzepowej - najczęściej pod postacią podskórnych wstrzyknięć heparyny drobnocząsteczkowej. O konieczności stosowania profilaktyki farmakologicznej decyduje lekarz.
Zabiegi wewnątrznaczyniowej ablacji termicznej w przypadku leczenia żylaków kończyn dolnych wykonuje się obecnie najczęściej w znieczuleniu tumescencyjnym (odmiana znieczulenia miejscowego, polegająca na podaniu dużej objętości bardzo rozcieńczonego środka znieczulającego). W trakcie zabiegu chirurg dokona cienką igłą szeregu nakłuć skóry wzdłuż zamykanej żyły i poda środek znieczulający. Zaletą tego rodzaju znieczulenia miejscowego jest duże bezpieczeństwo oraz możliwość uruchomienia chorego bezpośrednio po zabiegu. Innymi, znacznie rzadziej stosowanymi sposobami są znieczulenie przewodowe (zewnątrzoponowe lub podpajęczynówkowe) oraz znieczulenie ogólne. Ze względu na fakt wykorzystania energii termicznej do zabiegów laserowych, także w tych przypadkach konieczne będzie jednak podanie roztworu środka znieczulającego w okolicę żyły, co poza działaniem przeciwbólowym zabezpiecza okoliczne tkanki przed działaniem ciepła. W przypadku innych niż znieczulenie tu-mescencyjne sposobów znieczulenia konsultować będzie Panią/Pana anestezjolog, który przedstawi szczegóły dotyczące znieczulenia.
Po ustaleniu sposobu znieczulenia, jak również godziny, na którą zaplanowany będzie zabieg zostanie Pani/Pan poinformowana(y) o zaleceniach dietetycznych - dokładnych informacji w tym zakresie (o czasie, kiedy należy pozostać na czczo przed zabiegiem) udzieli lekarz. Bezpośrednio przed zabiegiem nie powinna(-ien) Pani/Pan spożywać żadnych pokarmów, jak również pić. Jedynym wyjątkiem jest tutaj konieczność zażycia leków przyjmowanych na stałe, co należy uzgodnić z lekarzem. W przypadku, gdy równocześnie z zabiegiem termoablacji wykonywane będzie usunięcie chirurgiczne żylaków, konieczne będzie wygolenie operowanej okolicy. Pominięcie właściwego przygotowania do zabiegu może mieć istotny wpływ na ostateczny efekt zabiegu. Dlatego prosimy o przestrzeganie zaleceń zawartych w niniejszej informacji, jak również przekazanych przez personel lekarski i pielęgniarski.
Zabieg ablacji laserowej przeprowadzany jest w pozycji leżącej (w przypadku zamykania żyły odpiszczelowej w pozycji na plecach, w przypadku zamykania żyły odstrzałkowej w pozycji na brzuchu). Po wyłożeniu sterylnymi obłożeniami pola operacyjnego lekarz wykonujący zabieg znieczuli okolicę (nakłucie cienką igłą i podanie środka znieczulającego), przez którą do żyły wprowadzona zostanie najpierw igła, a następnie koszulka naczyniowa (rodzaj cienkiej plastikowej rurki, przez którą wprowadzone zostanie włókno światłowodowe dostarczające energię światła laserowego do wnętrza żyły). Istnieją różne systemy włókien wykorzystywanych do zabiegu, w każdym przypadku wprowadzenie ich do światła naczynia wymagać będzie wcześniejszego nakłucia skóry i żyły. Zabieg ablacji laserowej wykonuje się pod kontrolą ultrasonograficzną. Po wprowadzeniu włókna światłowodowego do światła żyły oraz odpowiednim umieszczeniu jego końcówki w początkowym odcinku żyły (w pachwinie w przypadku żyły odpiszczelowej lub w dole podkolanowym w przypadku żyły odstrzałkowej), okolica leczonej żyły zostanie znieczulona - wzdłuż jej przebiegu lekarz wykona nakłucia (zwykle co kilka centymetrów) i poda środek znieczulający. W kolejnym etapie rozpocznie się właściwy zabieg ablacji termicznej polegający na powolnym wycofywaniu połączonej ze źródłem światła laserowego sondy (światłowodu) ze światła żyły. Mimo że energia dostarczana przez fale światła laserowego musi być na tyle duża, żeby doprowadzić do obkurczenia, a następnie zbliznowacenia i zarośnięcia światła naczynia, zabieg nie jest bolesny. W przypadku jakichkolwiek dolegliwości bólowych, jak również drętwień, pieczenia lub innego dyskomfortu w obrębie kończyny w tej fazie zabiegu - należy to zgłosić w trakcie trwania zabiegu lekarzowi. Tego rodzaju objawy mogą być wskazaniem podania większej ilości znieczulenia miejscowego lub zmniejszenia wykorzystywanej przy zabiegu zamykania żyły energii. Po usunięciu włókna światłowodowego i koszulki naczyniowej, na miejsce nakłucia zakładany jest opatrunek a na kończynę dolną pończocha uciskowa. W przypadku, gdy w trakcie jednego zabiegu leczone są również inne żyły przy pomocy tej samej metody, niezbędne będzie nakłucie i znieczulenie każdej z nich (o ewentualnej konieczności tego rodzaju działania poinformuje lekarz).
Zabieg ablacji laserowej przeprowadzany jest przy pomocy sterylnego sprzętu. Także pozostały sprzęt konieczny do zabiegu (obłożenia pola operacyjnego, fartuchy, gaziki, rękawiczki, nici chirurgiczne) jest sterylny a sala, na której przeprowadzany jest zabieg, zapewnia odpowiednie warunki sanitarno-epidemiologiczne.
W przypadku, gdy w trakcie kwalifikacji do leczenia zabiegowego podjęta będzie decyzja o równoczasowym chirurgicznym usunięciu żylaków, w trakcie tego samego zabiegu usunięte zostaną żylaki przy pomocy techniki chirurgicznej. Szczegółowy opis postępowania dotyczący leczenia chirurgicznego jest również w tym formularzu, należy się z nim zapoznać.
Mimo że zakres planowanego zabiegu ustalany jest wstępnie w okresie przedoperacyjnym, nie w każdym przypadku możliwe jest przewidzenie wszystkich zmian, jakie napotkać może chirurg w trakcie zabiegu. Precyzyjna ocena rozległości zabiegu możliwa jest dopiero w trakcie jego wykonywania, co powodować może konieczność rozszerzenia zakresu zabiegu. Ostateczny rodzaj zabiegu/operacji jest zatem ustalany przez zespół operujący w czasie trwania zabiegu. Stąd też w przypadku każdej operacji prosimy o wyrażenie zgody na szerszy zakres zabiegów i ewentualne rozszerzenie zabiegu, o ile będzie to konieczne (zarówno w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta, jak również wykonania optymalnego zakresu procedury).
Żylaki kończyn dolnych mogą być leczone innymi sposobami. Należy dążyć do wyboru optymalnego sposobu leczenia uwzględniającego zarówno charakter stwierdzanych zmian, jak i aktualną wiedzę oraz możliwości medycyny, ryzyko potencjalnych powikłań, a także preferencje pacjenta. Poniżej przedstawiono inne sposoby leczenia - należy jednak zaznaczyć, że nie każde żylaki nadają się do ich zastosowania.
Polega na usunięciu żylaków oraz jeśli to konieczne i możliwe niewydolnych naczyń żylnych będących przyczyną żylaków. Zabieg jest znacznie bardziej inwazyjny, może być wykonany w znieczuleniu miejscowym, ogólnym lub przewodowym. Zawsze pozostawia blizny. Pajączków żylnych nie można le-czyć w ten sposób.
Nie spowoduje zniknięcia żylaków, a w sytuacji, gdy wskazane jest leczenie zabiegowe, nie powinno go zastępować. Głównym wskazaniem do leczenia farmakologicznego jest obecność, takich objawów jak: bóle, uczucie ciężkości i zmęczenia, obrzęki oraz inne objawy towarzyszące przewlekłym chorobom układu żylnego.
Sklerote-rapia - ablacja chemiczna:
Polega na dożylnym podaniu środka, którego działanie prowadzi do zaro-śnięcia i zwłóknienia leczonego naczynia. Wskazaniem do tego leczenia są telangiektazje (pajączki), żylaki siatkowate, żylaki oraz żylaki nawrotowe. Można w ten sposób leczyć także niewydolność dużych naczyń żylnych. Podobnie, jak i inne sposoby leczenia, ten sposób postępowania wymaga właściwego doświadczenia osoby wykonującej. Ostatnio dostępna jest również metoda umożliwiająca zamknięcie światła żyły poprzez podanie specjalnego środka („kleju") do jej światła. Skleroterapia nie jest w Polsce refundowana.
Polega na stosowaniu wyrobów zapewniających stopniowany ucisk koń-czyny dolnej. Metoda ta nie usuwa żylaków, powoduje jednak zmniejszenie nadciśnienia żylnego w układzie żylnym oraz łagodzi dolegliwości w trakcie jej stosowania. Wyroby uciskowe są dobierane indywidualnie i powinny być stosowane w zalecanej przez lekarza klasie ucisku. Nie są w Polsce refundo-wane w tym wskazaniu.
Istnieją także inne technologie oparte o ablację termiczną. Zaliczyć do nich należy ablację przy pomocy pary wodnej, jak również ablację przy pomocy energii fal o częstotliwości radiowej (radiofrequency). Metody te, podobnie jak i ablacja laserowa mają na celu zamknięcie dużej żyły układu żył powierzchownych bez jej usuwania chirurgicznego.
