Proktologia jest dziedziną medycyny, która zajmuje się problemami końcowego odcinka układu pokarmowego do którego należą: odbytnica, kanał odbytu oraz odbyt. Większość z nas uważa wizytę u proktologa jako coś bardzo krępującego i unika jej tak długo jak tylko można, przez co może dojść do nawarstwienia się problemu.
Podstawowym zadaniem lekarza proktologa jest diagnozowanie chorób odbytu i jelita grubego. Proktolog w swojej pracy spotyka się z wieloma przypadkami medycznymi i współpracuje z lekarzami innych specjalizacji jak urolog, który zajmuje się zdrowiem układu moczopłciowego, ginekolog czy gastroenterolog. Stany chorobowe leczone przez proktologa są bardzo zróżnicowane. Zajmuje się problemami nietrzymania stolca jak i zaparciami. Dodatkowo ważnym zadaniem jest diagnostyka nowotworów okrężnicy i odbytu. Proktolog jest również specjalistą rozwiązującym problemy z odbytem jak przetoki okołoodbytnicze czy hemoroidy. Oprócz diagnostyki lekarz ten często sam wykonuje zabiegi chirurgiczne, jak nacięcie ropnia okołoodbytniczego, lub uczestniczy w nich jako konsultant. W przypadkach, gdy operacja nie jest konieczna proktolog wprowadza odpowiednie leczenie np. przy niewielkich hemoroidach czy zaparciach.
Lekarz tej specjalizacji może wykonywać różnego rodzaju badania. Podstawowym jest badanie per rectum – polegające na wprowadzeniu przez lekarza palca do odbytu. Może on również przeprowadzić bardziej szczegółowe testy jak badanie anoskopowe (przy użyciu wziernika) lub rektoskopię. Dają one obraz wnętrza odbytnicy i pozwalają na dokładne zidentyfikowanie przyczyny nieprzyjemnych objawów (np. bólu w trakcie oddawania stolca). Do lekarza proktologa możemy się zgłosić również w przypadku konieczności usunięcia ciała obcego z okolic odbytu.
Oprócz zabiegów związanych ściśle z okolicami końcowych odcinków jelita grubego lekarza proktolog może również pomóc w innych przypadkach typowo chirurgicznych jak usunięcie wrastającego paznokcia czy usunięcie guzków z okolic piersi.
Do lekarza proktologa powinniśmy się udać jeżeli zaobserwujemy niepokojące objawy związane z końcowymi odcinkami jelita grubego:
– świąd odbytu- jest to bardzo nieprzyjemna dolegliwość z którą boryka się około 5% społeczeństwa. Najważniejszym etapem jest ustalenie przyczyny świądu, w tym celu lekarz zleci wszystkie konieczne badania. Swędzenie odbytu może mieć wiele źródeł przez co ustalenie ich nie jest łatwe – może być związane np. z niedoborem witamin D i A, ale czasami ma podłoże psychiczne.
– problematyczne zaparcia – zaparcia są poważnym problemem i konieczne jest ich leczenie. Spory odsetek osób dorosłych cierpi na tą dolegliwość. Również w tym wypadku ważne jest aby znaleźć przyczynę problemu i wdrożyć odpowiednie leczenie.
– ból odbytu – gdy w okolicach odbytu pojawia się ból należy jak najszybciej zgłosić się do specjalisty. Jego powodem mogą być poważniejsze problemy z układem wydalniczym jak choroba Leśniewskiego-Crohna, zapalenie prostaty czy wyrostka jelitowego albo stany zapalne odbytu czy jelita grubego.
– krwawienie odbytu – gdy zaobserwujemy krew w stolcu powinniśmy to natychmiast skonsultować z lekarzem. Zazwyczaj objaw ten związany jest z hemoroidami, ale może też np. towarzyszyć nowotworom jelita grubego.
– pojawienie się ropnia w okolicy odbytu – najczęściej świadczy o infekcji i jest bardzo bolesny. Leczy się go zazwyczaj poprzez nacięcie przy znieczuleniu miejscowym.
